TÜRKİYE’NİN TEMEL SORUNLARINA VE
ÇÖZÜMLERİNE DÖNÜK SEÇMEN TUTUM, ALGI
VE EĞİLİMLERİ SAHA ARAŞTIRMA RAPORU
HAZİRAN 2020
YÖNTEM VE AMAÇ
SosyoPolitik Saha Araştırmaları Merkezi öz kaynakları ile 8-14Haziran 2020 tarihleri arasında Türkiye
genelinde 18 Kenti kapsayan bir saha araştırması yapmıştır.
Türkiye’deki seçmen davranışları ile Türkiye’nin temel sorunlarına ve çözümlerine dönük seçmen tutum,
algı ve eğilimlerini ölçmeyi amaçlayan çalışmada anketlerin önemli kısmı telefonla ve bir kısmı online
ortamda gerçekleşmiştir.
İstanbul, İzmir, Adana, Ankara, Diyarbakır, Van, Batman, Antalya, Bingöl, Erzurum, Gaziantep, Hakkâri,
Konya, Mardin, Mersin, Samsun, Şırnak ve Dersim illerinde toplam 1248 kişi ile gerçekleşen çalışmada
anket soruları üç bölümden oluşmuştur. Birinci bölüm araştırma grubunun sosyo- ekonomik durumlarını
tespit edecek demografik sorulardan; İkinci bölüm araştırma grubuna göre Türkiye’nin temel sorunlarının ve
çözümlerinin tespitini yapmaya yarayacak sorulardan; üçüncü bölüm ise seçmen eğilimlerindeki değişimleri
ölçmeye yarayacak sorulardan oluşmuştur. SPSS ortamına aktarılan yanıtlar grafik ve tablolarla bir rapora
dönüştürülmüştür.
Demografik veriler yanında seçmen davranışları ile de tüm soruların karşılaştırmalı analizine yer
verilen çalışma raporunu özetleyecek olursak;
%67,9’u “Erkek”, %32,1’i “Kadınlardan” oluşan araştırma grubunun toplamda %56,9’u 18-34 yaş grubundan
olduğu görülmüştür. Yarısından fazlası Üniversite mezunu olan (%54,8’i Üniversite %9,5’i Lisansüstü )
katılımcıların %24’ü hane aylık gelirini 2001-3000 TL arası olarak belirtirken, %22,7’si 5001 TL ve üzeri
hane gelirine sahip olduğunu söylemiştir.
“Sizce Türkiye’nin En Büyük Sorunu Nedir?” sorusuna katılımcıların verdiği yanıtların ilk beş sırasını
şunlar oluşturmuştur; %35,7 “Ekonomi/İşsizlik”, %20 “Kürt Sorunu”, %14,7 “Cumhurbaşkanlığı
Sistemi”, %10,6 “Demokrasinin Olmayışı”, %6,6 “Hukuk Sisteminin Mevcut Durumu”.
Katılımcılara göre Türkiye’nin önemli sorunlarını çözmeye en yakın partilerin ilk 5 şırasını ise şunlar
oluşturmuştur; %27,1’i “AKP”, %21,2’si “CHP”, %10,3’ü “HDP”, %7,9’u “MHP”, %7,2’si “İYİ
PARTİ”. Katılımcıların %15,1’i ise “HİÇ BİRİ” yanıtını vermiştir.
Türkiye’nin en önemli sorununun “Ekonomi/İşsizlik” olduğunu düşünen katılımcıların %47,1’i çözümün
“İstihdam Alanlarının Arttırılması”
“Kürt Sorunu” olduğunu düşünenlerin %35,2’si “Hükümetin Çözüm Politikalarını Benimsemesi”
“Cumhurbaşkanlığı Sistemi” olduğunu düşünen katılımcıların %85,9’u çözümün, “Cumhurbaşkanlığı
Sisteminin Değişmesinde” olduğunu söylerken;
“Çatışma ve Şiddet Ortamı” olduğunu düşünen katılımcıların %40’ı çözümün “İçerde ve Dışarda Gerilim
Yaratma Politikalarının Değişmesi”;
“Demokrasinin Olmayışı” olduğunu düşünen katılımcıların %36,4’ü sorunun “Çözülemeyeceğini” ;
“Hukuk Sisteminin Mevcut Durumu” olduğunu düşünen katılımcıların %41,4’ü ise bu sorunun
“Çözülemeyeceğini” belirtmiştir.
“24 Haziran 2018’de Gerçekleşen Genel Seçimlerde Hangi Partiye Oy Verdiniz?” sorusunun
“Sorunları Çözmeye En Yakın Parti Sizce Hangisidir?” karşılaştırması incelendiğinde;
AKP’ye oy verdiğini bildiren katılımcıların: %73,4’üne göre sorunların çözümüne en yakın parti AKP,
%9,9’una göre HİÇBİRİ, %9,5’ine göre DEVA Partisi;
CHP’ye oy verdiğini bildiren katılımcıların: %84,2’sine göre sorunların çözümüne en yakın parti CHP,
%7,5’ine göre HDP, %5,5’ine göre HİÇBİRİ;
HDP’ye oy verdiğini bildiren katılımcıların: %77,3’üne göre sorunların çözümüne en yakın parti HDP,
%10,6’sı DEVA Partisi, %7,6’sı HİÇBİRİ;
İYİ PARTİ’ye oy verdiğini bildiren katılımcıların: %48,1’i sorunların çözümüne en yakın parti HİÇBİRİ
derken, %44,4’ü İYİ Parti, %5,6’sı Gelecek Partisi;
MHP ye oy verdiğini bildiren katılımcıların: %87,5’i sorunların çözümüne en yakın parti MHP derken,
%12,5’i HİÇBİRİ demişlerdir.
Araştırma grubundaki katılımcılara “CHP ve HDP’li Milletvekillerinin Vekilliklerinin Düşürülüp
Tutuklanmalarını Nasıl Değerlendiriyorsunuz? sorusu yöneltilmiştir. Açık uçlu soruya çok çeşitli
yanıtlar gelmiş olmakla birlikte nerede ise her dört katılımcıdan 3’ünün negatif yanıt verdiği bu soruya gelen
kimi yanıtlar ve oranları ise şöyledir;
%22’si “Yanlış Buluyorum”, %15,3’ü “Yasalar Gereği”, %9,5’i “Demokratik Olmadığını
Düşünüyorum”, %7,4’ü “Destekliyorum”, %6,6’sı “Halkın İradesine Darbe”, %4,8’i “Hukuka Aykırı”,
%4,6’sı “Seçmen İradesinin Gaspı”, %3’ü “AKP-MHP’nin Sivil Darbesi”, %2,1’i “Adaletsizlik”, %1,9’u
“Diktatörlük/Tek Adam Sistemi”…
Vekilliklerin düşürülüp milletvekillerinin tutuklanmalarına dönük tutumlarla seçmen eğilimi ilişkisi
incelendiğinde;
24 Haziran 2018’de Gerçekleşen Genel Seçimlerde;
AKP ye oy verdiğini bildiren katılımcıların: %31,1’i Yanlış buluyorum, %19,4’ü destekliyorum, %14,9’u
Yasalar Gereği;
CHP ye oy verdiğini bildiren katılımcıların: %21,9’u Yanlış buluyorum, %18,5’i Halk İradesine Darbe,
%13,7’si Hukuka Aykırı;
HDP ye oy verdiğini bildiren katılımcıların: %19,7’si Demokratik olmadığını düşünüyorum, %18,2’si
AKP-MHP’nin sivil darbesidir, %18,2’si Yanlış buluyorum;
İYİ PARTİ ye oy verdiğini bildiren katılımcıların: %75,9’u Fikrim yok, %20,4’ü Yanlış buluyorum,
%3,7’si Yasalar gereği;
MHP’ ye oy verdiğini bildiren katılımcıların: %67,9’u Yasalar gereği, %14,3’ü Fikrim yok, %12,5’i Hak
ediyorlar;
SAADET PARTİSİ ‘ne oy verdiğini bildiren katılımcıların: %36,4’ü Yanlış buluyorum, %27,3’ü
Seçmen iradesinin gasp edilmesidir, %22,7’si Halk iradesine darbe yanıtlarını vermişlerdir.
Ayrıca Araştırma grubunun %57,9’u Belediyelere Kayyum atamalarını da desteklemediklerini;
“Destekliyorum” diyenlerin oranının %26,1 olduğunu da belirtmek gerekecek.
“24 Haziran 2018’de Gerçekleşen Genel Seçimlerde;
AKP ye oy verdiğini bildiren katılımcıların: %49,5’i Belediyelere kayyum atanmasını Desteklemiyorum,
CHP ye oy verdiğini bildiren katılımcıların %94,5’i Belediyelere kayyum atanmasını Desteklemiyorum,
HDP ye oy verdiğini bildiren katılımcıların: %100’ü Belediyelere kayyum atanmasını Desteklemiyorum;
İYİ PARTİ ye oy verdiğini bildiren katılımcıların: %20,4’ü Belediyelere kayyum atanmasını
Desteklemiyorum,
MHP ye oy verdiğini bildiren katılımcıların: %100’ü Belediyelere kayyum atanmasını Destekliyorum;
SAADET PARTİSİ ne oy verdiğini bildiren katılımcıların: %100’ü Belediyelere kayyum atanmasını
Desteklemiyorum demiştir
Araştırma grubunda yer alan katılımcılara “Türkiye’deki Demokrasinin Mevcut
Durumunu Derecelendirmek İsterseniz 1’den 10’a Nasıl Puanlarsınız? “ sorusu yöneltilmiştir.
Çok Kötü’ye denk gelen “1 Puanı” veren katılımcıların oranı %23,9’dur. %17,5’i “3 puan” %14,7’si “2
puan” vermiştir. Çok İyi ‘ye denk gelen “10 Puan” veren katılımcıların oranı %2,8’dir.
Araştırma grubunda yer alan katılımcılara “24 Haziran 2018’de Gerçekleşen Genel Seçimlerde Hangi
Partiye Oy Verdiniz?” sorusu yöneltilmiştir. Buna göre katılımcıların; %35,5’i “AKP”, %23,4’ü “CHP”,
%10,6’sı “HDP”, %9,3’ü “Oy kullanmadım”, %9’u “İYİ Parti’ ve %3,5’i “Saadet Partisi” yanıtlarını
vermişlerdir.
“Bu Pazar Günü Bir Genel Seçim Olsa Hangi Partiye Oy Verirdiniz?” sorusuna; %30,9’u “AKP”,
%21,2’si “CHP”, %10,4’ü “HDP”, %10,1’i “Kararsızım” %7,9’u “MHP”, %7,2’si “İYİ Parti”, %5,3’ü
“DEVA Partisi”, %3,7’si “GELECEK Partisi”, %1,9’u “Oy kullanmayacağım” %1,4’ü “SAADET Partisi”
yanıtlarını vermişlerdir.
Bu yanıtlardan anlaşılacağı üzere; tüm partilerde kısmi seçmen kaybı göze çarparken en büyük seçmen
kaybı AKP’de görülmektedir (%4,6)
“24 Haziran 2018’de Gerçekleşen Genel Seçimlerde Hangi Partiye Oy Verdiniz?” sorusunun “Bu
Pazar Günü Bir Genel Seçim Olsa Hangi Partiye Oy Verirdiniz?” karşılaştırması incelendiğinde ise;
AKP’ye oy verdiğini bildirenlerin: %83,3’ü AKP’ye, %9,5’i DEVA Partisi’ne, %6,3’ü Gelecek Partisine;
CHP ye oy verdiğini bildirenlerin: %84,2’si CHP’ye, %7,5’i HDP’ye, %4,8’i Kararsızım;
HDP ye oy verdiğini bildirenlerin: %78,8’i HDP’ye, %9,1’i Kararsızım, %4,5’i DEVA Partisine, %4,5’i
AKP’ye;
İYİ PARTİ ye oy verdiğini bildirenlerin: %48,1’i Kararsızım, %44,4’ü İYİ Partiye, %5,6’sı Gelecek
Partisine;
MHP ye oy verdiğini bildirenlerin: %87,5’i MHP’ye, %12,5’i Oy Kullanmayacağım;
Oy Kullanmadım yanıtını veren katılımcıların: %36,2’si İYİ Parti’ye, %36,2’si Kararsızım, %12,1’i CHP’ye;
SAADET PARTİSİ ne oy verdiğini bildirenlerin: %40,9’u Saadet Partisine, %22,7’si Gelecek Partisine,
%22,7’si DEVA Partisine oy vereceklerini bildirmişlerdir.
Çalışmanın frekansları, karşılaştırmalı sonuçları grafik ve tablolarla birlikte raporda ayrıntılı biçimde yer almaktadır.
Raporun tamamını ve ayrıntılı grafikleri görmek için tıklayınız…