YÖNTEM VE AMAÇ
Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, Türkiye’nin temel sorunlarına ilişkin 29 Aralık 2023-18 Ocak 2024 tarihleri arasında bir anket çalışması gerçekleştirmiştir.
Aralarında İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Diyarbakır, Mardin, Kars, Van gibi kentlerin yer aldığı 18 kentte, online ortamda gerçekleşen ankete kentlerin nüfus oranları gözetilerek dağıtılan örneklem dikkate alınarak 765 kişi katılmıştır. Türkiye’nin temel sorunlarına dair algıları ve çözüm yaklaşımlarını ölçmek amacıyla gerçekleştirilen çalışmanın hedef kitlesini, hayatında en az bir kere HDP ve geleneğinden gelen siyasi partilere oy vermiş kişiler oluşturmuştur.
Anket verileri SPSS’e aktarılarak raporlanan çalışmanın soru formu, üç bölümden oluşmuştur.
Katılımcılara sorulan soruların ilk bölümü; yaş, cinsiyet, eğitim, ekonomik durumu da içeren demografik verilere odaklanırken, ikinci bölümü araştırma grubunun Türkiye’nin sorun algısına ve çözüm önerilerine; üçüncü bölümü ise spesifik olarak Kürt sorunu algısına ve çözüm yollarına ilişkin yaklaşım ve önerilere odaklanmıştır.
%59,3’ünün Erkek, %40,7’sinin Kadın görüşmecilerden oluşan araştırma grubunun, %25,2’si 25-34 Yaş, %22,2’si 35-44 Yaş, %18,4’ü 55-64 Yaş, %15,7’si 45-54 Yaş grubuna dâhil iken, çalışmaya orta yaş grubunun daha fazla katılmış olması dikkat çekmiştir.
Katılımcı grubunun %53,1’i Önlisans/Lisans ve %18,2’si Lisansüstü mezunu olduğunu bildirirken, %37,4’ü’nün hane aylık geliri asgari ücretin altında yani 0-17002 TL aralığında, %23,8’inin ise 17003-30000 TL aralığında olduğu görülmüştür.
İstihdam durumuna baktığımızda; %22,8’i Emekli, %19,5’i Özel Sektör, %11,7’si İşçi, %11,1’i Devlet Memuru, Şef, Müdür vs. olduğunu bildirmiştir.
Katılımcı gruba gündeme ilişkin ilk olarak “Sizce Türkiye’nin En Önemli 1. Sorunu Nedir? Sorusu yöneltilmiştir. Verilen yanıtlara göre öne çıkan yanıtların ilk üç sırasını şunlar oluşturmuştur: %54,7’si Kürt Sorunu, %13’ü Ekonomik Kriz/İşsizlik, %8,1’i Demokrasinin Olmayışı.
Yanıtların cinsiyet tabloları incelendiğinde her iki cinsiyet için öncelikli sorun “Kürt sorunu” iken, “Ekonomik kriz/İşsizlik” diyen kadınların erkeklerden fazla olduğu görülmüştür.
Yaş kategorisi incelendiğinde ise 18-24 yaş grubunda “Kürt Sorunu” öncelikli iken, ekonomik kriz ve işsizliği, mevcut hükümeti ve toplumsal yozlaşmayı öncelikli sorun olarak görenlerin diğer yaş gruplarından fazla bu yaş grubunda kümelendiği dikkat çekmiştir.
Sizce Türkiye’nin En Önemli 1. Sorunu Nedir? Sorusuna verilen yanıtlarla “Çözüm Öneriniz nedir? Sorusuna verilen yanıtların karşılaştırmasına baktığımızda;
Ekonomik Kriz/İşsizlik diyenlerin çözüm önerilerinin ilk üç sırası şöyle: %27,1’i Hükümetin Değişmesiyle, %27,1’i Üretimi Destekleyerek, %16,7’si Kamu Giderlerini Sınırlandırarak.
Kürt Sorunu diyenlerin çözüm önerilerinin ilk üç sırası şöyle: %28,2’si Diyalog ve Müzakere ile, %20,3’ü Kalıcı ve Onurlu Bir Barış, %15,3’ü Demokratik Anayasal Düzene Geçiş ile.
Demokrasinin Olmayışı diyenlerin çözüm önerilerinin ilk iki sırası şöyle: %33,3’ü Kalıcı ve Onurlu Bir Barış, %30’u Radikal Demokrasi Mücadelesiyle.
Hukuk Sisteminin Mevcut Durumu diyenlerin çözüm önerilerinin ilk üç sırası şöyle: %31,3’ü Evrensel Hukuk Kurallarına Uyularak, %18,8’i Hükümetin Değişmesiyle, %12,5’i Çağdaş Bilimsel Eğitim ile, %12,5’i Güçlü Bir Adalet Sistemiyle yanıtlarını vermişlerdir.
“Sizce Türkiye’nin En Önemli 2. Sorunu Nedir? Sorusuna gelen ilk üç yanıt ise; %25,7’si Ekonomik Kriz/İşsizlik, %16,8’i Kürt Sorunu, %16,8’i Demokrasinin Olmayışı, biçiminde olmuştur.
Sizce Türkiye’nin En Önemli 2. Sorunu Nedir? Sorusunun Çözüm Önerisi karşılaştırmasına baktığımızda;
Ekonomik Kriz/İşsizlik diyenlerin %30,5’i Gerçekçi Ekonomi Politikaların Benimsenmesiyle, %20’si Üretim ve İstihdam ile.
Kürt Sorunu diyenlerin %21’i Diyalog ve Müzakere ile, %19,4’ü Kürtlerin Haklarının Tanınmasıyla, %16,1’i Kürt Sorununun Demokratik Barışçıl Çözümü.
Demokrasinin Olmayışı diyenlerin %21’i Anayasanın Adil ve Eşit Olmasıyla, %17,7’si Kürt Sorunun Demokratik ve Barışçıl Çözümü, %16,1’i Bağımsız Yargı ile çözülebileceğini bildirmiştir.
Son olarak aynı soru serisinin devamı olarak sorulan “Sizce Türkiye’nin En Önemli 3. Sorunu Nedir? Sorusuna görüşmecilerin ilk üç yanıtı; %22,2’si Ekonomik Kriz/İşsizlik, %16,5’i Hukuk Sisteminin Mevcut Durumu, %13’ü Demokrasinin Olmayışı, biçiminde olmuştur.
İlgili tablolarda da görüleceği üzere, her 3 öncelik için katılımcılar tarafından çok sayıda sorun ve çözüm önerileri sunulmuştur.
Çalışmanın 3. bölümü spesifik olarak Kürt Sorununa ayrılmıştır. Bu bölümün ilk sorusu açık uçlu olarak yöneltilen “Kürt Sorunu Sizce Nasıl Çözülür?” sorusu olmuştur. Soruya gelen öncelikli yanıtlara göre görüşmecilerin; %35,8’i Kürt Kimliğinin Tanınması ve Anayasal Güvenceye Kavuşturulması ile, %22,8’i Eşit Yurttaşlıkla, %20,9’u Güçlendirilmiş Özerk Yerel Yönetimlerin Kurulmasıyla, çözümün mümkün olabileceğini bildirmiştir.
Kürt Kimliğinin Tanınması ve Anayasal Güvenceye Kavuşturulması ile çözümün olabileceğini söyleyen kadınların erkeklerden daha fazla olduğu dikkat çekerken; 18-24 yaş aralığındaki gençlerin %20,70’inin Bağımsızlıkla çözümün mümkün olacağını söylemesi dikkat çekmiştir.
Görüşmecilere akabinde “Kürt Sorununu Sizce Kimler ya da Hangi Kurum veya Organlar Çözer? Sorusu yöneltilmiştir. Açık uçlu olarak sorulan bu soruya gelen açık uçlu yanıtların beş sırası şu şekil sıralanmıştır; %27,1’i Devlet ve Abdullah Öcalan, %13,6’sı TBMM, %11,7’si TBMM ve Kürtlerin Temsilcileri, %9,8’i Devlet ve Kürtlerin Temsilcileriyle, %7,6’sı Kürtlerin Belirlediği Muhataplar.
Yaş karşılaştırmasına bakıldığında ise genç yaş grubu olarak tariflenen 18-24 yaş ile 25-34 yaş grubunu oluşturanların önemli bir kesiminin çözüm için Devlet ve Abdullah Öcalan’a işaret ettiği görülmüştür. Ayrıca gelir durumu arttıkça öne çıkan söylem değişikliği de göze çarpmaktadır. Örneğin 0-17002TL gelir grubunun %32’si Devlet ve Abdullah Öcalan, %13’ü TBMM ve Kürtlerin Temsilcileri, %10,9’u TBMM çözümü sağlar derken;
60001 TL ve üzeri gelir grubunun, %14,9’u Devlet ve Kürtlerin Temsilcileri, %14,9’u TBMM, %12,8’i ise Kürtlerin Belirlediği Muhataplar çözümü sağlar yanıtlarını verdikleri görülmektedir.
Akabinde sorulan “Kürt Sorununun Çözümü Önündeki En Büyük Engel Sizce Nedir? Sorusuna gelen açık uçlu yanıtların ilk üç sırasını şunlar oluşturmuştur: %16,5’i Mevcut Hükümet, %14,4’ü Tekçi İnkârcı Devlet Anlayışı, %12,2’si Tecrit Politikaları.
Son olarak araştırma grubuna “Türkiye’deki Demokrasinin Mevcut Durumunu Derecelendirmek İsterseniz 1’den 10’a Nasıl Puanlarsınız? (1-Çok Kötü 10-Çok İyi) Sorusu yöneltilmiştir. Buna göre görüşmecilerin %69,9’u 1(Bir), %13’ü 2(İki), %11,7’si 3(Üç) şeklinde yanıt vermişlerdir.
*Çalışmanın ayrıntılı grafik ve tablolu verileri aşağıdaki raporda yer almaktadır.
Raporun tamamına erişmek için tıklayınız…