TÜRKİYE GENELİ SİYASAL GÜNDEM VE SEÇMEN EĞİLİM ANKET ÇALIŞMA RAPORU
HAZİRAN 2021
YÖNTEM VE AMAÇ
Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi 21-28 Haziran 2021 tarihinde Türkiye genelinde bir seçmen eğilim araştırması gerçekleştirmiştir. 1008 kişi ile online ortamda ve telefonla gerçekleştirilen anket çalışması; İstanbul, İzmir Ankara, Adana, Ağrı, Batman, Bitlis, Diyarbakır, Gaziantep, Kars, Mardin, Mersin, Şanlıurfa, Van, Antalya, Konya, Bursa, Muğla, Samsun ve Artvin kentlerinde gerçekleştirilmiştir.
20 kenti kapsayan anket çalışması soru formu 3 bölümden oluşmuştur. Birinci bölüm, araştırma grubunun sosyo-ekonomik durumlarını tespit edecek demografik sorulardan; İkinci bölüm, Türkiye’nin öncelikli temel sorunlarına ve gündeme dair algıyı ölçmeye yarayacak sorulardan; Üçüncü bölüm ise seçmenin ittifaklara dair eğilimi ile olası Genel seçimler ile Cumhurbaşkanlığı seçimlerine dair oy verme tercihlerini ölçmeye dönük sorulardan oluşmuştur.
Dijital ortamda gerçekleşen anket yanıtları SPSS ortamına aktarıldıktan sonra, grafik ve tablolarla rapor analizi gerçekleştirilmiş; katılımcıların yanıtları ayrıca cinsiyet, yaş, hane aylık geliri ve 24 Haziran 2018 yılında yapılan genel seçimlerde verdiklerini beyan ettikleri oy tercihi ile karşılaştırılmıştır.
Seçmen algı ve eğilimlerine dair önemli verilerin açığa çıktığı raporda özetle şu sonuçlar tespit edilmiştir:
Ağırlıklı olarak genç katılımcıların ilgi gösterdiği çalışmanın %37,8’i “18-24 Yaş”, %18,3’ü “25-34 Yaş” grubundan oluşurken; katılımcıların %54,6’sının “Kadın”, %45,4’ünün ise “Erkek” olduğu görülmüştür. Yarısından fazlasının hane aylık gelirinin açlık/yoksulluk sınır altında olduğu ( %27,1’i “0-1500 TL”, %38,1’i “1501-3000 TL”) tespit edilen katılımcıların, %47,9’una göre Türkiye’nin öncelikli 1. Sorunu “Ekonomik Kriz/İşsizlik” iken, %16,1’i “Cumhurbaşkanlığı Sistemi”, %10,9’u “Hukuk Sisteminin Mevcut Durumu”, %8,9’u “Demokrasinin Olmayışı”, %7,2’si “Kürt Sorunu” demiştir.
Görüşmecilerin mevcut ülke yönetimine ve sistemine dair eğilimlerini ölçebilmek amacıyla sorulan sorulara gelen yanıtlara göre; %58,3’ü “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemini “Başarılı Bulmuyorum” derken, başarılı bulanların oranı %20,2’de kalmıştır.
“Mevcut Hükümetin Ülkeyi Yönetme Performansını Nasıl Değerlendiriyorsunuz?” sorusuna toplamda %20,7’si Başarılı, toplamda %59,2’si ise Başarısız derken, %20’si ise “Kararsızım” şeklinde yanıt vermiştir.
“Türkiye’nin İçinde Bulunduğu Mevcut Koşulları Göz Önünde Bulundurduğunuzda, Erken Bir Genel Seçime Gidilmesi Gerektiği Düşünüyor Musunuz?” sorusuna %61,4’ü “Evet”, %22,4’ü “Hayır”, %16,2’si ise “Kararsızım” şeklinde yanıt vermiştir.
Gündeme dair sorulardan olan “Sedat Peker’in Son Dönemde İçerisinde Hükümet ve Devlet Yetkililerinin de Olduğu Kimi İsimleri Zikrederek Sosyal Medyada İleri Sürdüğü İddia ve Anlatıları Duydunuz Mu?” sorusuna %87,1’i “Evet”, %12,9’u ise “Hayır” duymadım demiştir.
Peker’in iddialarının oy tercihine etkisine dair sorulara; katılımcıların %54,9’u “Oy Verme Tercihime Hiçbir Etkisi Olmadı”, %23,2’si “Oy Verdiğim Partiye Daha Sıkı Sarılmaya Karar Verdim”, %12,9’u “Duymadığım İçin Oy Verme Tercihime Etkisi Olmadı”, %6,4’ü “Hiçbir Partiye Oy Vermemeye Karar Verdim”, %2,6’sı ise “Oy Verdiğim Partiyi Değiştirmeye Karar Verdim” şeklinde yanıtlar vermişlerdir. Hiçbir partiye oy vermemeye karar verdim diyenlerin ilk sırasını bir önceki seçimde MHP ve AKP’ye oy verdiğini söyleyen seçmenin oluşturduğu görülmüştür. Partimi değiştirmeye karar verdim diyenlerin ilk sıralarını da MHP, Saadet ve AKP seçmeni oluşturmuştur.
Ayrıca katılımcıların %64,4’ü “İddiaların Hiçbiri İçin Etkili Bir Soruşturma Yürütüleceğini Düşünmediğini” beyan ederken, %14,5’i “Bir Kısmının Soruşturulacağını Düşünüyorum” demiştir. Sadece %6,7’si “Tüm İddiaları İçin Etkili Bir Soruşturma Yürütüleceğini” düşündüğünü bildirmiştir.
Araştırma grubuna yöneltilen “Mevcut Durumda, Var Olan İttifaklara Oy Verir Misiniz?” sorusuna; %30,1’i “Millet İttifakına Oy Veririm”, %29,3’ü “Cumhur İttifakına Oy Veririm”, %23,9’u “Oy Verdiğim Parti İçinde Olursa Ancak Oy Verebilirim”, %8,9’u “Kararsızım”, %7,8’i ise “Hayır, Hiçbir Koşulda Oy Vermem” şeklinde yanıt vermiştir.
İttifaklar tartışmasında en çok ele alınan partilerden olan HDP için katılımcılara “Sizce HDP Nasıl Bir İttifakta Yer Almalı?” sorusu yöneltilmiş; %35,9’u “Hiçbir İttifakta Yer Almamalı”, %32,8’i “Millet İttifakında Yer Almalı”, %16’sı “Deva Partisi ve CHP’nin İçinde Olduğu Yeni Bir İttifakta Olmalı”, %15,3’ü ise “Cumhur İttifakında Yer Almalı” demiştir. HDP hiçbir ittifakta yer almamalı diyen seçmenin oldukça büyük kısmının önceki seçimde HDP’ye oy vermiş seçmenden oluştuğu (%80,4’ü) görülmüştür.
Ayrıca CHP’ye oy vermiş önemli bir seçmen grubunun, İçinde HDP ile Deva Partisinin olduğu yeni bir ittifak önerdiği görülmüştür.
Araştırma grubunda yer alan katılımcılara “Aşağıdaki Partilerin Ülke Gündemine ve Sorunların Çözümüne Dair Yürüttüğü Politikaları Başarılı Buluyor Musunuz?” sorusu da yöneltilmiştir. Buna göre;
AKP’nin yürüttüğü politikaları katılımcıların; %49,4’ü “Başarısız” , %25,8’i “Başarılı”,
CHP’nin yürüttüğü politikaları katılımcıların; %32,8’i “Başarısız” ,%28,8’i “Başarılı”
HDP’nin yürüttüğü politikaları katılımcıların; %41,6’sı “Başarısız, %19,9’u “Başarılı”
İYİ Partinin yürüttüğü politikaları katılımcıların; %39,7’si “Başarısız”, %28,9’u “Başarılı”
MHP’nin yürüttüğü politikaları katılımcıların; %62,3’ü “Başarısız”, %7’si “Başarılı” bulurken kararsız olduğunu bildirenlerin çokluğu dikkat çekmiştir.
“24 Haziran 2018’de Gerçekleşen Genel Seçimlerde Hangi Partiye Oy Verdiniz?” sorusuna katılımcıların %36,7’si “AKP”, %25,6’sı “CHP”, %10,1’i “HDP”, %9,8’i “Oy Kullanmadım”, %9’u “İYİ Parti”, %8’i “MHP” ve %0,7’si ise “SAADET Partisi” şeklinde yanıtlar vermişlerdir.
“Bu Pazar Bir Genel Seçim Olsa Hangi Partiye Oy Verirsiniz?” sorusuna ise %29,3’ü “AKP”, %27’si “CHP”, %12,6’sı “İYİ Parti”, %11,6’sı “HDP”, %6,5’i “MHP”, %2,9’u “Deva Partisi”, %1,2’si “Gelecek Partisi” ve %0,2’si ise “Saadet Partisi” demiştir. Yanıtlara göre AKP 7,4 puan, MHP 1,5 puan gerilerken, muhalefet partilerin oylarının arttığı görülmüştür. Ayrıca CHP, İyi Parti, Deva ve Gelecek gibi partilere oy veren önemli bir seçmen grubunun “mevcut düzenin değişmesi için” oy verdiğini belirtmesi dikkat çekmiştir.
Araştırma grubuna “Sizce Aday Olması Halinde Şu Andaki Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Yine Seçimleri Kazanır Mı?” sorusu da yöneltilmiştir. Buna göre katılımcıların %49,7’si “Hayır kazanmaz”, %24,9’u “Evet” ve %25,4’ü ise “Kararsızım” demiştir.
Ardından yöneltilen “24 Haziran 2018’de Gerçekleştirilen Cumhurbaşkanlığı Seçiminde Hangi Adaya Oy Verdiniz?” sorusuna katılımcıların %41’i “Recep Tayyip Erdoğan”, %33,2’si “Muharrem İnce”, %11,6’sı “Oy Kullanmadım”, %7,4’ü “Selahattin Demirtaş” ve %6,7’si “Meral Akşener” demiştir.
“Bu Pazar Bir Cumhurbaşkanlığı Seçimi Olsa Hangi Adaya Oy Verirsiniz?” sorusuna ise; %28’i “Recep Tayyip Erdoğan”, %14,6’sı “Partimin Gösterdiği Aday Kimse Ona Oy Veririm”, %13,7’si “Kemal Kılıçdaroğlu”, %10,6’sı “Ekrem İmamoğlu”, %7,3’ü “Selahattin Demirtaş”, %6,3’ü “Meral Akşener” demiştir. Cumhurbaşkanı R. Tayyip Erdoğan’ın oylarında 13 puanlık düşüş dikkat çekmiştir.
Çalışmanın tablo ve grafikler ile birlikte ayrıntıları raporda yer almıştır.