KADINA VE ÇOCUĞA YÖNELİK ŞİDDET VAKALARININ BASINA VE SİVİL TOPLUMA YANSIMA HALLERİ
06/03/2020
Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, Türkiye ve Diyarbakır’da; Kadına ve çocuğa yönelik gerçekleşen şiddet ile şiddet türlerinin ve faillerinin ne kadarının basına yansıdığını görebilmek amacıyla medya taraması gerçekleştirmiştir. Yine aynı amaçla Diyarbakır özgülünde STK ve meslek örgütlerinde başvuruya dönüşen şiddet sayılarına ilişkin verileri taramıştır.
Buna göre 1 Ocak 2019 ile 31 Ocak 2020 tarihleri arasında yapılan haber taramalarıyla elde edilen verilere göre; Türkiye genelinde kadınların maruz kaldığı şiddet ve türlerine ilişkin en az 2563 vakanın basına yansıdığı görülmüştür.
Bu 13 aylık süre zarfında Erkekler en az; 385 kadını öldürmüş, 31 kadını öldürmeye teşebbüs etmiş, 448 kadını darp etmiş, 15 kadını intihara sürüklemiş, 2 kadına karşı nefret söyleminde bulunmuş, 3 kadına karşı psikolojik şiddet uygulamıştır. En az 5 kadını rehin almış, 855 kadını seks işçiliğine zorlamış, 25 kadına sistematik şiddet uygulamış, 264 kadını taciz etmiş, 70 kadına tecavüz etmiş, 12 kadına tecavüz girişiminde bulunmuş, 44 kadını tehdit etmiş, 221 kadını yaralamıştır.
Basın verilerine göre kadına şiddet vakalarının en çok yaşandığı aylar Kasım ve Aralık aylarıdır. En çok yaşanan ilk üç vaka türü; Seks işçiliğine zorlama, Darp ve cinayettir.
Kadına yönelik cinayette öne çıkan ilk üç fail; baba, eş ve bilinmeyen faildir. Seks işçiliğine zorlama vakalarında fail büyük oranda bilinmemektedir. Darp vakasında ilk üç fail; baba, tanınmayan şahıs ve sevgilidir. Basına yansıyan vakaların bir bütününde ilk üç fail; Bilinmeyen veya kadın/çocuk tarafından tanınmayan şahıs ya da şahıslar ile babadır. Basına yansıyan şiddet sayıları aşağıdaki çalışma ayrıntısında ay ay, şiddet türleri ve failler tek tek genişçe tablolanmıştır.
Basına yansıyan Türkiye geneli verileri böyle iken basına yansıyan Diyarbakır verilerinde yaşanan toplam vaka sayısı 38’dir. 1 Ocak 2019 ile 31 Ocak 2020 tarihleri arasında erkekler Diyarbakır’da en az; 10 kadını öldürmüş, 8 kadını darp etmiş, 2 kadının intihara sürüklenmesine neden olmuş, 3 kadına sistematik şiddet uygulamış, 5 kadını taciz etmiş, 1 kadına tecavüz etmiş, 1 kadını tehdit etmiş,4 kadını yaralamıştır. Ayrıca şüpheli ölüm/intihar nedeniyle en az 4 kadın hayatını yitirmiştir.
Diyarbakır’da yaşanan vakalardan basına yansıyan vakaların ilk üç sırasını; Cinayet, darp ve taciz oluşturmuştur. Cinayetlerin faillerinin ilk sırasını eş oluştururken, Darp ve tacizlerin faillerinin ilk sırasını tanınmayan şahıslar oluşturmuştur. Basına yansıyan vakaların toplam faillerinin ilk üç sırasını eş, tanınmayan ve bilinmeyen şahıslar oluşturmuştur.
Oysa Diyarbakır STK ve meslek odalarından üyelerle oluşan Şiddetle Mücadele Ağının Mart 2019-Aralık 2019 tarihleri arasında STK ve meslek örgütlerine başvuran kadınların verilerini derleyerek yayınladığı raporlara göre, vaka başvuru sayısı 1792’dir!
Başvurularda 1421 kadın farklı şiddet türüyle beraber psikolojik şiddete, 840 kadın fiziksel şiddete, 160 kadın cinsel şiddete, 693 kadın ekonomik şiddete, 327 kadın sosyal şiddete, 330 kadın dijital şiddet ve ısrarlı takip yoluyla şiddete maruz kaldıklarını beyan etmişlerdir. 258 kadının can güvenliğinin risk altında olduğu, 6 kadının hürriyetinden mahrum bırakıldığı, 106 kadının ise sığınma talebinde bulunduğu tespit edilmiştir.
Öte yandan ilgili tarihlerde Diyarbakır barosu çocuk hakları merkezi verilerine göre ise; 1716 çocuk şiddete maruz kalmış, 1526 çocuk suça sürüklenmiş ve 97 çocuk cinsel istismara maruz kalmıştır. Verilere göre; Çocuk ve kadın intihar girişimlerinde; girişimde bulunan en küçük yaş 11’dir ve ağırlıklı olarak 15, 16 ve 17 yaşlarında çocuklarda intihar girişimi yaşanmaktadır. 18 yaş üstü kadınlarda ise intihar girişimleri 18-19 yaş aralıklarında artış göstermektedir. İntihar oranları kamuoyu ile paylaşılmamıştır.
Bu özette dikkat çeken hususlardan biri de basına yansıyan vakaların başvuruya dönüşmüş vakaların çok küçük bir miktarına denk düştüğü gerçeğidir. Diyarbakır örneğinde görüldüğü üzere STK ve meslek örgütlerinde başvuruya dönüşmüş vaka sayısı 1792 iken basına yansıyan vaka sayısı 38 dolayındadır. Yani basına yansıyan kadına yönelik şiddet vakalarının 47 katından fazla bir vaka sayısı başvuruya dönüşebilmiştir. Türkiye geneli için de benzer bir durumun geçerli olma ihtimali yüksektir. Bunun tespiti için Türkiye kentlerindeki STK ve meslek örgütlerine, yargı ve kolluk merkezlerine yapılan başvuruların incelenmesi yeterli olabilecektir. Başvuruya dönüşmeyen veya basına yansımayan çok sayıda vaka olasılığı da dışlanmamalıdır.
Türkiye genelinde ve Diyarbakır özgülünde; kadın ile çocuğa yönelik basına yansıyan şiddet sayıları, türleri ve faillerine dönük ayrıntılı tablolar aşağıdadır. Aynı zamanda Diyarbakır özgülünde STK ve meslek örgütlerine yapılan başvurularını içeren Şiddetle Mücadele Ağı raporlarından derlenen şiddet verilerine de çalışma içinde işaret edilmiştir.