DİYARBAKIR GENÇLİK ARAŞTIRMASI SAHA ÇALIŞMA RAPORU
MART 2020
GİRİŞ
Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi 28 Şubat- 1Mart 2020 tarihleri arasında, Diyarbakır merkezde; gençlerin sorun, talep ve beklentilerini anlamaya dönük bir saha araştırması gerçekleştirmiştir.
18-34 yaş arası gençlerle, kamuya açık olan kafe, kahvehane, alış veriş merkezleri ve sokakta yüz yüze gerçekleşen anket çalışması; demografik içerikte sorular içermekle beraber çalışma ile gençlerin sosyo-kültürel- ekonomik durumları, yaşam tercihleri ve koşulları ile o koşullarla ne derece barışık oldukları, geleceğe dair beklenti ve kaygıları; yaşadıkları ülke ile yaşadıkları kente dönük sorun ve çözüm algıları anlaşılmaya çalışılmıştır.
350 gençle yapılan saha araştırmasında araştırma grubunun %62,3’ü Erkek, %37,7’si Kadın görüşmecilerden oluşmuştur.
Araştırma grubunun %39,1’i 18-22 yaş aralığında iken; %22,2’si 23-26 yaş aralığı; %23,6’sı 27-30 yaş aralığı ve %15,2’si 31-34 yaş aralığındandır.
%80,5’inin Bekâr, %19,5’inin Evli olduğu araştırma grubunun %84,8’i çocuk sahibi olmadıklarını, %67’si Şehir Merkezinde doğduğunu, %65’i Doğduğundan beri Diyarbakır’da yaşadığını belirtmiştir.
Lise ve üstü okul mezunlarının çoğunluğu oluşturduğu (%46,5’inin Lise; %33,3’ünün Üniversite ve %1,7’sinin Lisansüstü eğitim mezunu) araştırma grubunun çoğunluğunun gelir getiren bir işe sahip olmayan görüşmecilerden oluştuğu görülmüştür (%33,7’si Öğrenci, %20,9’u İşsiz ,%4,7’si ev içi ücretsiz işçi).
Görüşmecilerin %30’u hanede yaşayan kişi sayısını 1-4 kişi, %66’sı 5-9 kişi ve %4’ü 10+ kişi olarak belirtirken; hane aylık gelirlerini %36,4’ü 2001-3500TL, %31,3’ü 3501-5000TL ve %20,5’i 5001+TL olarak bildirmiştir. Ancak araştırma grubunun %59,3’ü kişisel gelirini 0-1000TL arası, %12,1’i 1001-2000TL arası, %20,5’i 2001-3500TL arası olarak beyan etmiştir.
Ayrıca görüşmecilerin %19,2’si herhangi bir sosyal güvenceye sahip olmadığını söylerken; %30,3’ü GSS Primini Devletin Ödediğini, %40,7’si SSK’lı olduğunu( Bir kısmı çalışan aile ferdinden kaynaklı SSK’lı), %5,1’i Bağ-Kurlu, %4,4’ü Emekli Sandığından olduğunu ve %0,3’ü Özel Sigorta sahibi olduğunu belirtmiştir. Bu veriler birlikte değerlendirildiğinde; gençlerin yarısından fazlasının ekonomik olarak aileye bağımlı olarak yaşadığı söylenebilir.
Araştırma grubuna hanelerinde ağırlıklı olarak hangi dili konuştukları da sorulmuş; görüşmecilerin %52,9’u Kurmanci, %37,4’ü Türkçe, %9,4’ü Zazaki ve %0,3’ü Arapça konuştuklarını söylemiştir. Cinsiyet karşılaştırmasına baktığımızda kadınların yarısının evlerinde “Türkçe” konuştuğu görülmüştür. Zira hanelerinde Erkek görüşmecilerin: %58,4’ü Kurmanci; %29,7’si Türkçe; Kadın görüşmecilerin: %50’si Türkçe, %43,8’i Kurmanci konuştuklarını söylemiştir. Yine yaş karşılaştırmasına baktığımızda 18-26 yaş aralığının diğer yaş gruplarına göre daha çok Kürtçe konuştuğu, Eğitim seviyesi yükseldikçe Kürtçe’nin konuşulma oranının düştüğü görülmüştür.
“Diyarbakır’da Yaşamaktan Mutlu Musunuz?” Sorusuna görüşmecilerin %66’sı farklı derecelerde ( %23,6 Çok Mutluyum, %42,4 Mutluyum) Mutlu olduklarını; %22,8’i farklı derecelerde (%11,4 Mutlu değilim, %11,4’ü Hiç Mutlu değilim) Mutlu olmadıklarını belirtmişlerdir.
Mutluluk oranının yaş ilerledikçe arttığı görülmüştür. Yine Eğitim seviyesi yükseldikçe Diyarbakır da yaşamaktan mutlu olma oranının arttığı, yüksek lisanslıların %100 ‘ünün mutlu olduğu ancak Diplomasız Okur-Yazar grubunun %66,7’sinin Kararsız olduğu sadece %33,3’ünün Mutlu olduğu görülmüştür.
“Genel Olarak Yaşamaktan Mutlu Musunuz?” sorusuna ise görüşmecilerin %44,1’i farklı derecelerde ( %6,7 Çok Mutlu, %37,4 Mutlu) Mutlu olduklarını belirtirken; %38,4’ü ise farklı derecelerde ( %21,2 Mutlu Değil, %17,2 Hiç Mutlu Değil) Mutlu olmadıklarını ifade etmişlerdir.
Bir önceki soruyla birlikte ele aldığımızda, genel olarak yaşamdan mutlu olma oranı Diyarbakır’da yaşamaktan mutlu olma oranından %22,6 oranında daha düşük iken; Genelde yaşamdan mutsuz olma oranının Diyarbakır da yaşamaktan mutsuz olma oranına göre %15,6 oranında yüksek olduğu görülmüştür.
Genel olarak yaşamaktan en çok mutlu yaş aralığı 31-34 Yaş Aralığıdır ve toplamda %48,90’u (Çok Mutlu %15,6 Mutlu %33,3) Mutlu Olduğunu söylemiştir. Yaşamaktan en mutsuz yaş aralığı olan 27-30 Yaş Aralığının ise toplamda %48,60’ı mutsuz olduğunu söylemiştir.
Eğitim seviyesi yükseldikçe mutsuzluk oranında artış olduğu, en mutlu kesimin Diplomasız Okur-Yazar grubunun (%100 Mutlu) olduğu; en mutsuz kesimin %55,5 ile Üniversite mezunları ile %40 ile Yüksek lisans mezunları olduğu görülmüştür.
Araştırma grubunun %48,5’i son 1 yılda ailelerinde işsiz kalan olmadığını; geriye alan %51,5’i ise ailelerinde işsiz kalanlar olduğunu söylemişlerdir. Ailede kaç kişinin son bir yılda işsiz kaldığı raporda ayrıntılı biçimde yer almıştır.
Araştırma grubuna ayrıca “Size göre Türkiye’nin en önemli 1.öncelikli sorunu nedir?” diye sorulmuştur. %33,7’si Kürt Sorunu, %21,2’si İşsizlik, %20,9’u Ekonomik Kriz ve %11,8’i Eğitim Sistemi yanıtlarını vermişlerdir. Öte yandan ekonomik kriz ve işsizliği birlikte düşündüğümüzde toplamda %42,1’i ekonomik durumu en büyük problem olarak görmektedir.
18-22 yaş dışındaki tüm yaş kategorilerine göre öncelikli sorun “Kürt sorunu” iken bu yaş grubuna göre ilk sorun Ekonomik Krizdir.
“Türkiye’nin En Önemli 2.Öncelikli Sorunu” görüşmecilerin %18,5’ine göre Ekonomik Kriz, %16,5’ine göre İşsizlik ve aynı oranda Eğitim Sistemi iken; %11,8’i Demokrasinin Olmayışı, %11,1’i Çatışma ve Şiddet Ortamı yanıtlarını vermişlerdir.
“Türkiye’nin En Önemli 3.Öncelikli Sorunu” görüşmecilerin %21,2’sine göre Ekonomik Kriz, %14,1’ine göre Eğitim Sistemi, %12,5’ine göre İşsizlik ve %10,1’ine göre Demokrasinin Olmayışıdır.
Araştırma grubuna ayrıyeten açık uçlu olarak “Diyarbakır’ın En Önemli 1.Öncelikli Sorunu nedir?”sorusu da yöneltilmiş, ilk üç yanıt; %30 İşsizlik, %24,6 Ekonomik Kriz, %8,8 Kürt Sorunu olmuştur.
“Diyarbakır’ın En Önemli 2.Öncelikli Sorunu” %21,9’una göre İşsizlik, %18,5’ine göre Ekonomik Kriz, %13,8’ine göre ise Eğitim Sistemidir.
“Diyarbakır’ın En Önemli 3. Öncelikli Sorunu” ise, araştırma grubunun %11,8’ine göre İşsizlik, %11,4’üne göre Eğitim Sistemi, %11,1’ine göre Klasik Belediyecilik Hizmetleridir.
Her üç soruya da verilen yanıtlara baktığımızda, İşsizlik sorunu her öncelikte en fazla oranlı sorun olarak görülmektedir.
Yanıtlardan görüşmecilerin 1.önceliği olmasa bile 2.veya 3. önceliklerinden birinin mutlaka İşsizlik sorunu olduğunu görmekteyiz.
Araştırma grubuna, en önemli sorunlar skalasında öncelikli bir yer işaret ettikleri “Mevcut Eğitim sisteminin Eğitim Süreci Sonrasında Çalışma Yaşamlarını nasıl etkilediği” de sorulmuştur. Görüşmecilerin sadece %6,7’si Mevcut eğitim sürecinin iş bulma ve çalışma hayatlarına Olumlu Etkileri olduğunu söylerken; %37’si Olumsuz, %44,8’i Çok olumsuz
yanıtları olmak üzere toplamda %81,8’i Olumsuz etkileri olduğunu düşündükleri görülmüştür. Eğitim düzeyi yükseldikçe eğitim sürecinin çalışma hayatına etkisini olumsuz olarak değerlendirenlerin oranında artış olduğu görülmüştür.
Son yıllarda “Beyin göçü” ve “genç nüfus göçü” tartışmalarına çokça muhatap olunduğu hasebiyle; “Yurt Dışına gitmek isteyip istemediklerini” sorduğumuz görüşmecilerin %25,9’u Hayır, %74,1’i Evet yanıtlarını vermişlerdir. “Evet” yanıtını verenlere “Neden?” diye sorulduğunda, görüşmecilerin %29,5’i Yaşam koşulları daha güzel, %25,5’i İş bulma imkanları daha fazla, %16,4’ü Eğitim, %11,8’i Özgür bir yaşam için yanıtlarını vermişlerdir.
“Hayır” diyenlerin öncelikli gerekçeleri ise ;%66,2 Şehrimi Seviyorum, %26 Yaşadığım Yerde Mutluyum ve %7,8’i Ailemi Bırakamam biçimindedir.
Araştırma grubuna “Ülkenin İçinde Bulunduğu Siyasal Durumu Nasıl Değerlendirdikleri” de sorulmuş, sadece %2’si İyi derken; %31’i Kötü, %57,9’u ise Çok Kötü yanıtlarını vermişlerdir.. Sorunun şıkları 5’li likert olmasına karşın “çok iyi” diyen çıkmamıştır.
“Genel Olarak Zamanınızın En Önemli Kısmını Hangi Aktiviteye Ayırıyorsunuz?” sorusuna araştırma grubunun %32,3’ü Çalışmaya (işe), %27,3’ü Ders Çalışmaya, %13,8’i TV-İnternet-Sosyal Medaya,%9,1’i Kahve-Kafe gibi Mekanlara ve %8,1’i İş aramaya ayırdıklarını belirtmişlerdir.
Araştırma grubuna “Aylık En Çok Harcama Yaptıkları İlk 3 Öncelik” sorulmuştur. 1.Öncelikli İhtiyaç”; %26,6’sı için Mutfak Alışverişi, %14,8’i için Okul/Eğitim Harcamaları, %14,1’i için Dışarda Yeme-İçme, %10,4’ü için ise Giyim ifade edilmiştir.
2.Öncelikli İhtiyacı olarak”; %17,8’i Giyim, %15,8’i Elektrik-Su-Doğalgaz gibi harcamalar, %13,1’i Okul-Eğitim harcamaları, %11,8’i Mutfak Alışverişi ve yine aynı oranda Dışarda Yeme-İçme harcamaları olarak bildirirken; 3.Öncelikli İhtiyacı %20,2’si Giyim, %15,8’i Elektrik-Su-Doğalgaz gibi harcamalar, %10,8’i Sigara ve aynı oranda Dışarda Yemeİçme
harcamaları olarak yanıtlamışlardır.
Ayrıca araştırma grubunun %19,9’u “İsteyip de almakta zorlandığı ihtiyaçları” olmadığını belirtirken; %17,8’i Araba ve aynı oranda kişisel zorunlu ihtiyaçları olduğunu söylemiştir. yanıtlarını vermişlerdir.
“Sosyo-Kültürel Faaliyet Olarak Neler Yaptıkları” sorulan araştırma grubunun; %36’sı herhangi bir faaliyete dahil olmadığını, %13,5’i Tiyatro, %10,4’ü Kafe-Kahvehane gibi Sosyalleşme Alanlarına gittiklerini, %10,1’i Sinema ya gittiklerini/ilgilendiklerini ve %9,1’i Spor yaptıklarını belirtmiştir. Söz konusu Sosyo-Kültürel faaliyetlerini ne sıklıkta yaptıkları sorulduğunda ise görüşmecilerin %20,9’u Haftada Bir, %18,9’u Bazen, %11,1’i Ayda Bir, %7,4’ü Sıklıkla, %4,4’ü Her gün ve %1,3’ü Yılda Bir yanıtlarını vermişlerdir.
“Geleceğinize Yönelik Endişe Duyuyor Musunuz?” Sorusuna araştırma grubunun toplamda ( %2,7 Hiç endişeli değilim, %10,4 Endişeli değilim) sadece %13,1’i Endişeli olmadığı; toplamda ( %30,6 Endişeliyim, %52,5 Çok endişeliyim) %83,1 gibi büyük bir bölümü ise Endişeli olduğu yanıtını vermişlerdir.
Geleceğe Dair En Önemli Beklentileri ise; %22,6’sı İş Sahibi olmak, %13,1’i Beklentim yok, %12,5’i Barış Ortamının Sağlanması, %12,1’i Huzurlu Bir Yaşam ve %10,8’i Ekonominin Düzelmesi biçimindedir.
Diyarbakır’ın En Önemli Sorunu nedir sorusuna çoğunlukla “İşsizlik” yanıtı veren görüşmecilerin, bu soruya verdikleri yanıtlarda da İş Sahibi olmak beklentisini öne çıkarmaları araştırma grubunun İşsizliğe dair derin kaygılar yaşadıklarını göstermektedir.
Son olarak Araştırma grubuna “Karar Alıcı Bir Pozisyonda Olsaydınız Gençler İçin Ne Yapardınız?” sorusu yöneltilmiş; %34,7’si Eğitim Kalitesini Arttırmak, %32,7’si İstihdam Olanaklarının Sağlanması, %10,8’i Parasız Eğitim yanıtlarını vermişlerdir.
Yaş, cinsiyet, eğitim gibi yanıtlarla karşılaştırmalı tablolara yer veren çalışmanın tablo ve grafiklerle birlikte ayrıntıları aşağıda sunulmuştur.
Raporun Tamamını ve Ayrıntılı Tabloları Görüntülemek İçin Tıklayınız…