YÖNTEM VE AMAÇ
Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi 3-13 Aralık 2020 tarihlerinde; 17 kentte, 896 kişinin katılımı ile Türkiye gündemine ilişkin bir anket çalışması gerçekleştirmiştir.
Online gerçekleşen çalışma; İstanbul, Ankara, İzmir, Muğla, Bursa, Samsun, Kayseri, Mersin, Gaziantep, Batman, Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin, Van, Şırnak, Bingöl ve Muş kentlerini kapsamıştır.
Son haftalarda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın gündeme getirdiği reform beklentilerine, Türkiye’nin temel sorunlarına ve çözümlerine ilişkin yurttaşların tercih ve beklentilerini anlamayı hedefleyen çalışma üç bölümden oluşmuştur; İlk bölüm katılımcıların sosyo-ekonomik pozisyonlarına odaklanan demografik sorulardan oluşurken; ikinci bölüm yurttaşlara göre Türkiye’nin ilk 3 temel sorununun ve olası çözüm yollarının neler olduğuna; son bölüm ise reform beklentilerini açığa çıkarmaya yönelik olmuştur. Soruların bir kısmı açık uçlu iken, bir kısmı likert ölçeğine göre hazırlanmıştır.
Online ortamda yapılmasının etkisiyle de olsa gerek; Türkiye ortalamasının üstünde öğretim durumu olanların daha çok katılım sergilediği çalışmanın %65,2’si “Erkek”, %34,8’i ise “Kadın” görüşmecilerden oluşmuştur. Her yaş grubuna ulaşan çalışmamızın 3 de 2’si 44 yaş ve altı genç yaş grubundan oluşurken; katılımcıların %64,5’inin “Üniversite Mezunu”, %15,2’sinin “Lise Mezunu”, %12,9’unun “Lisansüstü” mezunu olduğu görülmüştür. Bununla birlikte katılımcıların sadece %21,6’sı “7501 TL ve üzeri” %17,9’u “5001-7500 TL” hane aylık gelirine” sahip olduğunu iletmişlerdir. %17,9’u ise “0-2000 TL” arasında hane gelirine sahip olduğunu söylemiştir.
Gündeme ilişkin olarak katılımcılara öncelikle; “Size Göre Türkiye’nin En Önemli 1. Öncelikli Sorunu Nedir?” sorusu yöneltilmiştir. İlgili soruya verilen yanıtların ilk beş sırasını; %34,6 “Kürt Sorunu”, %30,8 “Ekonomik Kriz ve İşsizlik”, %15,4 “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”, %9,2 “Demokrasinin Olmayışı”, %4,2 “Hukuk Sisteminin Mevcut Durumu” yanıtları oluşturmuştur.
Türkiye’nin En Önemli 1. Öncelikli Sorunu olarak “Kürt Sorununu” gören görüşmecilerin %53,5’i çözüm olarak “Çözüm Sürecine Dönüşü ” önerirken, %20,60’ı Demokratikleşmeyi, %19,40’ı ise Eşitlikçi Bir Anayasa ile çözülür demiştir.
“Ekonomik Kriz ve İşsizliği” sorun olarak görenlerin %49,3’ü “Ekonomi Politikalarının Değişmesi ve İstihdama Yönelik Politikalar Geliştirilmesiyle” çözülür derken; %28,30’u “Demokratikleşme ile” ekonominin düzeleceğini düşünmektedir.“Demokrasinin Olmayışını” sorun olarak görüşmecilerin %70,7’si çözüm “Demokratikleşme” de derken;
“Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemini” sorun olarak gören görüşmecilerin %73,9’u da bu sorunun çözümünün “Demokratikleşme” olduğunu bildirmiştir.
“Hukuk Sisteminin Mevcut Durumunu” sorun olarak gören görüşmecilerin %52,6’sı çözüm “Yargı Bağımsızlığını Sağlayacak Adalet Sistemi İle” olur derken; %15,80’lik iki grup “Güvenlikçi/geren politikalardan vazgeçilmesini” ve “Demokratikleşmenin” soruna çözüm olacağını iletmiştir.
Katılımcılara “Size Göre Türkiye’nin En Önemli 2. Öncelikli Sorunu Nedir?” sorusu da yöneltilmiş, verilen yanıtların ilk 5 sırasını; %24,1 ile “Ekonomik Kriz ve İşsizlik”, %20,8 ile “Kürt Sorunu”, %20,3 “Demokrasinin Olmayışı”, %11,4 “Çatışma ve Şiddet Ortamı”, %6,9 “Hukuk Sisteminin Mevcut Durumu” oluşturmuştur.
“Size Göre Türkiye’nin En Önemli 3. Öncelikli Sorunu Nedir?” sorusuna gelen ilk beş yanıt ise şunlardan oluşmuştur; %25,4’ü “Ekonomik Kriz ve İşsizlik”, %12,7’si “Kürt Sorunu”, %12,5’i “Demokrasinin Olmayışı”, %10,7’si “Hukuk Sisteminin Mevcut Durumu”, %9,8’i ise “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”
İlgili sorulara ve çözüm yaklaşımlarına ilişkin gelen yanıtların ayrıntıları raporda yer almaktadır.
Gündeme ilişkin önemli soruların ikinci bölümü Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın gündeme getirdiği reformlara ilişkin olmuştur. Katılımcılara açık uçlu olarak sorulan “Hükümetin Vadettiği Reformlar Sizce Türkiye’nin Sorunlarını Çözer Mi?” sorusuna %85’i “Hayır”, %6,3’ü “Kararsızım”, %3,6’sı “Kısmen”, %2,9’u “Evet” demiştir.
“Cumhurbaşkanının Yapmayı Vadettiği Reformlar Sizce 1. Öneri Olarak Hangi Konuları İçermeli?” sorusuna katılımcıların verdiği yanıtların ilk 5 sırasını; %25’i “Kürt Sorununun Barışçıl Çözümü”, %16,7’si “Bağımsız Tarafsız ve Özgürlükçü Bir Hukuk Sistemi”, %14,3’ü “Demokratikleşme”, %11,6’sı “Eşitlikçi Demokratik Bir Anayasa”, %6,9’u “Ekonomik Kriz ve İstihdama Dönük Adımlar” yanıtları oluşturmuştur. %6,7’si “Reform Umudum Yok” derken %5,4’ü yine Kürt sorununun çözümüyle ilişkili olarak “Çözüm sürecine dönüş” yanıtını vermişlerdir.
Katılımcılara devamla Reform için 2. Öncelikli Önerileri de sorulmuş; %19,2’si “Demokratikleşme”, %18,3’ü “Bağımsız Tarafsız ve Özgürlükçü Bir Hukuk Sistemi”, %17’si “Ekonomik Kriz ve İstihdama Dönük Adımlar”, %9,4’ü “Eşitlikçi Demokratik Bir Anayasa”, %8,9’u “Kürt Sorunun Barışçıl Çözümü” demiştir.
Katılımcıların Reform için 3. Öncelikli Önerilerinin ilk 5 sırasını ise; %17,4’ü “Ekonomik Kriz ve İstihdama Dönük Adımlar”, %16,1’i “Bağımsız Tarafsız ve Özgürlükçü Bir Hukuk Sistemi”,
%10,9’u “Çözüm Sürecine Dönüş”, %8,5’i “Demokratikleşme”, %7,8’i “Eşitlikçi Demokratik Bir Anayasa”, %7,1’i “Kürt Sorunun Barışçıl Çözümü” oluşturmuştur.
Katılımcılara ayrıca “Cumhurbaşkanının Yakın Zamanda İfade Ettiği ‘Kürt Sorunu Yoktur’ Söylemini Nasıl Değerlendiriyorsunuz?” sorusu da yöneltilmiş; Toplamda %85,9’u bu görüşe Katılmadığını beyan ederken; toplamda %7,8’i bu görüşe Katıldığını bildirmiştir. Ayrıca %5,4’ü ise “Kararsızım” demiştir.
Katılımcılara yöneltilen “Türkiye’de En Güvenilir Bulduğunuz Kurum Hangisidir?” sorusuna %69,2’si “Güvenilir Hiçbir Kurum Yok” derken, %6,9’u “Türk Tabipler Birliği”, %4,7’si “Sivil Toplum Örgütleri (Barolar, KESK, TMMOB)” demiştir.
“AKP’de Yaşanan İstifa ve Azillerin AKP’ye Etkisi Sizce Nasıl Olur?” sorusu da yöneltilen katılımcıların; %44,4’ü “AKP’yi Daraltır/Küçültür”, %25’i “AKP’nin Oy Oranını Düşürür”, %8,7’si “Olumlu Ya Da Olumsuz Bir Etkisi Olmaz”, %6’sı “AKP İçin Olumlu Olur/AKP’yi Büyütür”, derken %15,4’ü ise “Fikrim Yok” şeklinde yanıt vermiştir.
Katılımcılara ayrıca “Ekonomik Krizden Nasıl Etkilendikleri” de sorulmuştur. Pek çok farklı yanıtın geldiği bu soruya %21,4’ü “Geçinmekte Güçlük Çekiyorum”, %20,3’ü “Temel İhtiyaçlarımı Almakta Güçlük Çekiyorum”, %19,4’ü “Gelirim Düştü”, %12,7’si “Giderim Arttı”, %10,3’ü ise “İşsiz Kaldım” biçiminde yanıt vermiştir.
Yine katılımcıların %82,3’ü Türkiye’de bir Erken Genel Seçimin Gerekli Olduğunu beyan ederken; %7,4’ü Erken Seçime Gerek Olmadığını, %10,3’ü ise bu konuda “Kararsız” olduğunu bildirmiştir.
Katılımcılara “Geleceğinize Dönük Endişe Duyuyor Musunuz?” sorusu da yöneltilmiştir. Toplamda %88,1’i endişe duyduğunu söylerken ( %65,8’i “Çok Endişeliyim”, %22,3’ü “Endişeliyim”), endişeli olmayan görüşmecilerin toplamı ise %4,3’dür(%3,4’ü Endişeli Değilim”, %0,9’u “Hiç Endişeli Değilim”). Ayrıca %7,6’sı ise “Kararsızım” demiştir.
Son olarak “Türkiye’nin İçinde Bulunduğu Durumu Kısa Bir Cümleyle Özetlemenizi İstesek Yanıtınız Ne Olur?” diye sorulmuş, katılımcıların açık uçlu bu soruya genel olarak negatif yanıtlar verdiği görülmüştür. %19,6’sı “Kaos/Kriz İçindeyiz” derken, %17,1’i “Hukuksuzluk Üzerine İnşa Edilmiş Bir Yapı”, %13,8’i “Ekonomik İflas İçindeyiz”, %13,4’ü “İçinden Çıkılması Güç Bir Durumdayız”, %10,7’si ise “Otoriter Bir Yönetime Doğru Eviriliyoruz” demiştir. Olumlu tanım ifade edenler sadece %4,1 ile “Her şey iyi olacak” ve %2,9 ile “Büyüyoruz” demiştir.
Çalışmanın ayrıntıları tablo ve grafiklerle birlikte raporda yer almıştır. Raporun tamamına erişebilmek için tıklayınız..