TÜRKİYE GENELİ SİYASAL GÜNDEM VE SEÇMEN EĞİLİMİ SAHA ARAŞTIRMA RAPORU
OCAK 2022
YÖNTEM VE AMAÇ
Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, 28 Aralık 2021-2 Ocak 2022 tarihinde gündeme ve seçmen eğilimine dair Türkiye geneli bir anket çalışması gerçekleştirmiştir.
İstanbul, İzmir, Ankara, Konya, Samsun, Trabzon, Bursa, Muğla, Antalya, Adana, Mersin, Erzurum, Ağrı, Kars, Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Van, Siirt kentlerini kapsayan 20 ilde gerçekleşen çalışmaya 1876 kişi katılmıştır.
Bir kısmı Yüz yüze ve bir kısmı da telefon ile yapılan çalışma da %2,69 hata payı ve %98 güven aralığı gözetilmiştir. Çalışmanın soru formu 3 bölümden oluşmuştur.
Birinci bölüm, katılımcıların sosyo-ekonomik durumlarını kapsayan demografik içerikli sorulardan, İkinci bölüm ülke gündemine ve bu gündemlere dair yürütülen politikalara dönük seçmen tutum ve eğilimini ölçmeye dönük sorulardan; üçüncü bölüm ise oy verme davranışlarına ve nedenlerine dair veri elde etmeyi hedefleyen sorulardan oluşmuştur.
Çalışma raporlanırken yanıtlar, SPSS ortamına aktarıldıktan sonra grafik ve tablolar aracılığı ile analize hazır hale getirilmiştir. Ayrıca verilen yanıtların önemli bir kısmı “Cinsiyet”, “Yaş”, “Hane Aylık Gelir” ve “24 Haziran 2018 Genel Seçimlerinde Hangi Partiye Oy verdiniz?” soruları ile çaprazlanarak tabloları sunulmuştur.
Çalışmada öne çıkan hususlar özetle şu biçimdedir;
%48,2’si “Erkek” görüşmecilerden, %51,8’i ise “Kadın” görüşmecilerden oluşan katılımcıların önemli kısmının gençlerden (21,3’ü “18-24”, %40,2’si “25-34”, yaş aralığında) oluştuğu görülmüştür. %40,6’sının “Lise”, %31,7’sinin ise “Üniversite” mezunu olduğu araştırma grubunun %33,3’ü hane aylık gelirini “3001-4500 TL” olarak bildirirken, %16’sı “0-1500 TL” bandında oldukça düşük hane aylık gelirine sahip olduğunu söylemiştir.
Türkiye gündemine dair soruların ilkini “Sizce Türkiye’nin En Önemli Sorunu Nedir?” sorusu oluşturmuştur. Bu soruya katılımcıların; %65,6’sı “Ekonomik Kriz/İşsizlik”, %12,5’i “Demokrasinin Olmayışı”, %9,9’u “Cumhurbaşkanlığı Sistemi”, %5,6’sı “Hukuk Sisteminin Mevcut Durumu”, %5,3’ü “Kürt Sorunu” yanıtlarını vermiştir.
“Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemini Başarılı Buluyor Musunuz?” sorusuna gelen yanıtlara göre katılımcıların toplam %24,3’ü “Başarılı” %60’ı ise “Başarısız” bulduğunu bildirmiştir. Erkek katılımcıların kadın katılımcılara oranla sistemi daha başarısız bulduğu görülmüştür. Yine ilk defa oy kullanacakların yer aldığı 18-24 yaş grubunun da diğer yaş gruplarına oranla daha çok başarısız bulduğu ölçülmüştür.
“Hükümetin Son Ekonomi Politikasının Ülkeyi Ekonomik Krizden Çıkaracağına İnanıyor Musunuz?” sorusuna toplamda %25,9’u “İnanıyorum”, %20’si “Kararsızım” ve yine %54,1’i “İnanmıyorum” demiştir. Ekonomi politikasının ülkeyi krizden çıkaracağına inanmayanların en çok Erkek katılımcılar ile 18-24 yaş grubu içinde biriktiği görülmüştür.
“Türkiye’nin İçinde Bulunduğu Mevcut Koşulları Göz Önünde Bulundurduğunuzda, Erken Bir Genel Seçime Gidilmesi Gerektiğini Düşünüyor Musunuz?” sorusuna katılımcıların; %56,9’u “Evet” derken, %24,2’si “Hayır” demiştir.
“Mevcut Durumda Var Olan İttifaklara Oy Verir Misiniz?” sorusu yöneltilen katılımcıların; %33,3’ü “Cumhur İttifakına Oy Veririm”, %32,7’si “Millet İttifakına Oy Veririm” derken, %13,2’si “Kararsızım” %12,5’i “Oy Verdiğim Parti İçinde Olursa Ancak Oy Verebilirim”, %8,3’ü “Hayır, Hiçbir Koşulda Oy Vermem” yanıtlarını vermiştir. Cumhur ittifakına En çok kadınların, Millet ittifakına ise en çok Erkek katılımcıların oy vermek istediği dikkat çekerken, yaş grupları için de 18-24 yaş grubunda Millet ittifakını tercih edenlerin fazla olduğu görülmüştür.
“24 Haziran 2018’de Gerçekleşen Genel Seçimlerde Hangi Partiye Oy Verdiniz?” sorusuna araştırma grubunun %37’si “AKP”, %22,9’u “CHP”, %13,2’si “Oy Kullanmadım” %9,1’i “İYİ Parti”, %8,5’i “HDP”, %7,3’ü “MHP, şeklinde yanıtlar vermiştir.
“Bu Pazar Bir Genel Seçim Olursa Hangi Partiye Oy Verirsiniz?” sorusuna ise; %27’si “AKP”, %22,9’u “CHP”, %11,9’u “Kararsızım”, %10,3’ü “İYİ Parti”, %9,4’ü “HDP”, %6,3’ü “MHP”, %5,7’si “Oy Kullanmayacağım”, %2,9’u “DEVA PARTİSİ”, %2,1’i “Gelecek Partisi”, %0,7’si “Saadet Partisi” yanıtını vermiştir. Yanıtlardan anlaşılacağı üzere AKP’ye daha önce oy verenlerde 10 puanlık bir düşüş olduğu dikkat çekmiştir. Ayrıca karşılaştırmalar incelendiğinde en çok kararsız seçmenin AKP’de kümelendiği görülecektir. Yine Cinsiyet bağlamı incelendiğinde; geçen seçimde AKP’ye oy verenlerin ağırlıklı Kadın olduğu görülürken, bu pazar seçim olsa AKP’ye yine kadınların erkeklerden daha fazla oy verdiği görülse de oranda önemli düşüşler olduğu tespit edilmiştir. İlk defa oy kullanacakların içinde yer aldığı 18-24 yaş grubu içinde de CHP’nin öncelikli olarak tercih edildiği görülmüştür.
Öte yandan “Oy Kullanmayacağım” ve “Kararsızım” yanıtları oransal olarak dağıtıldıktan sonra, siyasi partilerin oy dağılımının; %32,8’i “AKP”, %27,8’i “CHP”, %12,5’i “İYİ Parti”, %11,5’i “HDP”, %7,6’sı “MHP”, %3,5’i “DEVA Partisi”, %2,5’i “GELECEK Partisi”, %0,8’i “SAADET Partisi” ve %08’i “Diğer” şeklinde olmuştur.
“Kararsızım” yanıtını veren katılımcıların %38,1’i kararsız olma nedenini “Partilerin Politikalarını Görmek Lazım” sözüyle tariflerken, %22’si “Siyasi Partilere Güvenmiyorum”, %20,2’si “Partiler Hakkında Bilgim Yok”, %19,7’si ise “Ekonomik Krizden Dolayı” demiştir
Araştırma grubuna “24 Haziran 2018 Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinde Hangi Adaya Oy Verdiniz?” sorusu da yöneltilmiştir. Buna göre katılımcıların; %43,7’si “Recep Tayyip ERDOĞAN”, %24’ü “Muharrem İNCE”, %15’i “Oy Kullanmadım”, %8,7’si “Meral AKŞENER” %8,6’sı “Selahattin DEMİRTAŞ” şeklinde yanıtlar vermişlerdir.
Sonra Araştırma grubuna, kamuoyunda adı geçen 6 Cumhurbaşkanı adayının ikili aday profiline uygun olarak, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Seçime girmeleri halinde kime oy verecekleri de sorulmuştur. Bu bağlamda “Bu pazar Bir Cumhurbaşkanlığı Seçimi Olursa, İki Adaylı Bir Cumhurbaşkanlığı Seçiminde Hangi Adaya Oy Verirsiniz?” sorusuna katılımcıların;
%33,5’i “Recep Tayyip ERDOĞAN”, %30,2’si “Kemal KILIÇDAROĞLU”, %27,8’i “Kararsızım”, %8,4’ü “Oy Kullanmam” derken,
%33,4’ü “Recep Tayyip ERDOĞAN”, %22,3’ü “Mansur YAVAŞ”, %23,5’i “Kararsızım”, %20,8’i “Oy Kullanmam”,
%32’si “Recep Tayyip ERDOĞAN”, %31,4’ü “Ekrem İMAMOĞLU”, %24,8’i “Kararsızım”, %11,7’si “Oy Kullanmam”,
%33,2’si “Recep Tayyip ERDOĞAN”, %18,9’u “Meral AKŞENER”, %28,8’i “Kararsızım”, %19,1’i “Oy Kullanmam”,
%34,2’si “Recep Tayyip ERDOĞAN”, %15,6’sı “Selahattin DEMİRTAŞ”, %34,4’ü “Kararsızım”, %15,9’u “Oy Kullanmam”,
%36,4’ü “Recep Tayyip ERDOĞAN”, %13’ü “Ali BABACAN”, %32,8’i “Kararsızım”, %17,8’i “Oy Kullanmam” şeklinde yanıtlar vermişlerdir.
“Bu Pazar Bir Genel Seçim Olursa Hangi Partiye Oy Verirsiniz?” sorusunun “24 Haziran 2018’de Gerçekleşen Genel Seçimlerde Hangi Partiye Oy Verdiniz?” sorusunun karşılaştırmasına baktığımızda;
AKP’ye oy verdiğini belirten görüşmecilerin %71,4’ü “AKP”, %6,9’u “CHP”, %4,5’i “DEVA Partisi” ne,
CHP’ye oy verdiğini belirten görüşmecilerin %82,1’i “CHP”, %4,4’ü “İYİ Parti”, %0,7’si “HDP” ye,
HDP’ye oy verdiğini belirten görüşmecilerin %85,6’sı “HDP”, %5’i “CHP” ye,
MHP’ye oy verdiğini belirten görüşmecilerin %83,9’u “MHP”, %2,9’u “İYİ Parti”, %2,9’u “CHP”,
İYİ Parti’ye oy verdiğini belirten görüşmecilerin %88,9’u “İYİ Parti”, %4,1’i “DEVA Partisi” ne oy vereceğini söylediği görülmüştür.
Çalışmanın tablo, grafik ve analizleri raporda ayrıntılı biçimde yer almaktadır.