1 ARALIK 2021-28 ŞUBAT 2022 TARİHLERİ ARASINDA BASINA YANSIYAN KADINA ŞİDDET VAKALARI İNCELEMESİ
Türkiye’de ve dünyada kadına yönelik şiddet vakaları her geçen gün artarak endişe verici bir noktaya varmaktadır. En önemli insan hakları ihlallerinden biri olan kadına yönelik şiddet, Türkiye’de çözülmesi oldukça güç bir sorun haline gelmiştir. Hemen hemen her gün yazılı ve görsel basında kadına yönelik şiddet ile ilgili haberlere yer verilmektedir. Bu durum bir yandan kadına yönelik şiddetin içerik ve bağlamı konusunda önemli bir farkındalık yaratırken, öte yandan kadına yönelik şiddeti gündelik yaşamın olağan bir parçası haline dönüştürmüş, şiddeti normalleştirmiş ve şiddete karşı toplumu kayıtsız hale getirmiştir.
Dünya Sağlık Örgütü, kadına yönelik şiddeti; cinsiyete dayanan, kadını inciten, ona zarar veren, fiziksel, cinsel, ruhsal hasarla sonuçlanma olasılığı bulunan, toplum içerisinde ya da özel yaşamında ona baskı uygulamasına ve özgürlüklerinin kısıtlanmasına neden olan her türlü davranış olarak tanımlamaktadır. Hazırlanan bu basın derlemesi kadına yönelik şiddetin vahim boyutlarını gözler önüne sermektedir. Türkiye’de çok sayıda kadın vahşice katledilmekte, cinsel saldırıya ve fiziksel şiddete uğrayarak, her türlü alıkoyma/rehin alma, taciz ve tecavüze maruz bırakılmaktadır. Kadınların yaşadığı bunca şeye rağmen yetkili kurumlar bu durum karşısında gerekli tedbirleri almakta yetersiz kalmaktadır. Kadınların yasal ve kişisel hakları güvence altına alınıp şiddetin önleneceği yerde mevcut hakları da ellerinden alınmaktadır. Ne yazık ki 20 Mart 2021 tarihinde Resmî Gazetede yayımlanan 3718 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi sonucunda Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesinin, bir diğer adıyla İstanbul Sözleşmesi’nin feshedilmesine karar verilmesi bu yaşanılan duruma verilebilecek vahim, talihsiz bir örnektir.
Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi olarak Türkiye’de kadına yönelik gerçekleşen erkek şiddetinin basına yansıyan hallerini tespit etmek ve bu konuda düzenli istatistikler sağlamak amacıyla üç aylık periyotlar ile Türkiye’de basına yansıyan şiddet vakalarını incelemekteyiz. Şimdiye kadar yayınlanmış iki çalışmanın devamı olan ve 1 Aralık 2021-28 Şubat 2022 tarihlerini kapsayan 3. raporumuz, kadına yönelik gerçekleşen erkek şiddetinin medyaya yansıyan hallerine odaklanmıştır. Bunun için Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu, Bianet, Jin News, Mezopotamya Ajansı, Anıt Sayaç gibi kadın kurumları ve haber ajanslarının gönderileri taranmıştır. Taranan veriler belirli kategorilere ayrılarak SPPS ortamına aktarılmıştır analiz edilmiştir.
Belirtilen tarihler arasında 86 kadın katledilmiş, 60 kadın ise şüpheli bir şekilde ölü bulunmuştur. Ayrıca 121 kadın fiziksel şiddet ve yaralanmaya, 22 kadın tacize ve 11 kadın cinsel saldırıya maruz kalmıştır. Şiddete maruz bırakılan kadınların kim veya kimler tarafından şiddete maruz bırakıldığına dair oransal veriler ise şöyledir: %30,8’si “Eşi”, %5,8’i “Sevgilisi”, %2,7’si “Eski Eşi”, %2,4’ü “Öğretmeni”, %2,4’ü “Oğlu”, %1,8’i “Eski Sevgilisi”, %1,5’i “Babası” tarafından şiddete maruz bırakılmıştır. %43,3’ünün ise kim veya kimler tarafından şiddete maruz bırakıldığı bilinmemektedir.
Şiddete maruz kalan kadınların yaş aralığını oransal olarak incelediğimizde %8,3’ü “0-17 Yaş” aralığında yer alan çocuklardan oluşmaktadır. Devamla, %10,2’si “18-24 Yaş”, %16,3’ü “25-34 Yaş”, %12,9’u “35-44 Yaş”, %5,5’i “45-54 Yaş”, %3,1’i “55-64 Yaş”, %4’ü “65 yaş ve üzeri” olmakla birlikte %39,7’sinin ise yaşı bilinmemektedir.
Cinayete uğrayan 86 kadının %46,5’i “Eşi”, %8,1’i “Sevgilisi”, %5,8’i “Oğlu”, %3,5’i “Eski Nişanlısı”, %2,3’ü “Babası”, %2,3’ü “Kardeşi”, %2,3’ü “Nişanlısı”, %2,3’ü “Eski Sevgili”, %1,2’si “Eski Eşi”, %1,2’si “Dayısı”, %1,2’si “Kayını”, %1,2’si “Kayınbabası”, %1,2’si “Damadı” tarafından katledilmiştir. %20,9’unun ise kim tarafından katledildiği bilinmemektedir. İstismara uğrayan çocukların ise %25’i “Öğretmeni”, %3,6’sı “Dedesi”, %3,6’sı “Babası”, %3,6’sı “Kardeşi” tarafından istismara maruz bırakıldığı görülürken, %64,3’ünün ise kim veya kimler tarafından istismar edildiği bilinmemektedir. Bunun yanı sıra cinsel saldırıya maruz bırakılan kadınların ise %18,2’si “Arkadaşı”, %9,1’i “Eski Sevgilisi”, %9,1’i “Eşi”, %9,1’i “Doktoru”, %9,1’i “Sevgilisi” tarafından tacize maruz bırakıldığı görülürken, %45,5’inin ise kim tarafından tacize maruz bırakıldığı bilinmemektedir.
Fiziksel Şiddet veya yaralanmaya maruz kalan kadınların %49,6’sı “Eşi”, %9,1’i “Sevgilisi”, %6,6’sı “Eski Eşi”, %2,5’i “Oğlu”, %2,5’i “Eski Sevgilisi” tarafından şiddete maruz bırakıldığı görülürken, %20,7’sinin kim tarafından fiziksel şiddet veya yaralamaya maruz bırakıldığı bilinmemektedir. Tacize maruz kalan kadınların ise %9,1’i “İş Arkadaşı”, %9,1’i “Doktoru”, %4,5’i “Komşusu” ve %4,5’i ise “Öğretmeni” tarafından taciz edildiği görülürken, %72’sinin kim tarafından tacize maruz kaldığı bilinmemektedir.
Kadın cinayetlerinin %15,1’i “İstanbul”, %8,1’i “Antalya”, %7’si “Kocaeli”, %5,8’i “Ankara”, %5,8’i “Adana” da gerçekleşmiştir. Şüpheli kadın ölümlerinin ise %8,3’ü “Diyarbakır”, %6,7’si “İzmir”, %5’i “Antalya”, %5’i “Ankara”, %5’i “İstanbul”, %5’i “Ordu”, %5’i “Denizli”, %5’inin ise “Şırnak” da yaşandığı görülmektedir.
Kadına yönelik cinsel saldırıların %27,3’ü “Antalya”, %27,3’ü “İstanbul”, %9,1’i “Hatay”, %9,1’i “Aydın”, %9,1’i “Aksaray”, %9,1’i “Uşak” illerinde yaşandığı görülmektedir. Ayrıca Çocuk İstismarlarının %14,3’ü “İzmir”, %10,7’si “İstanbul”, %10,7’si “Şanlıurfa”, %10,7’si “Ankara”, %7,1’i “Adana”, %7,1’i “Afyon”, %7,1’i “Mardin”, %7,1’i “Aydın” illerinde yaşandığı görülmektedir.
Fiziksel şiddete uğrayan kadınların %18,2’si “İstanbul”, %18,2’si “Edirne”, %6,6’sı “Adana”, %5’i “Şanlıurfa”, %4,1’i “Kırıkkale”, %4,1’i “Kocaeli” illerinde saldırıya veya şiddete maruz kaldığı görülmüştür.
Katledilen kadınların yaş aralığına baktığımızda %23,5’i “25-34 Yaş”, %22,4’ü “35-44 Yaş”, %11,8’i “18-24 Yaş”, %9,4’ü “45-54 Yaş”, %8,2’si “55-64 Yaş”, %5,9’u “0-17 Yaş”, %4,7’si “65 Yaş ve üzeri”,
Cinsel Saldırıya maruz kalan kadınların yaş aralığına baktığımızda; %26,4’ü “18-24 Yaş”, %27,3’ü “35-44 Yaş”, %9,1’i “25-34 Yaş”, %9,1’i “55-64 Yaş” olduğu görülmüştür. Ayrıca Fiziksel Şiddet veya yaralanmaya maruz kalan kadınların ise %16’sı “25-34 Yaş”, %9,2’si “35-44 Yaş”, %7,6’sı “18-24 Yaş”, %5’i “45-54 Yaş”, %2,5’i “0-17 Yaş”, %0,8’i “55-64 Yaş”, %0,8’i “65 Yaş ve Üzeri” olduğu görülmüştür.
Şüpheli ölümlerin %20’si “25-34 Yaş”, %15’i “18-24 Yaş”, %13,3’ü “35-44 Yaş”, %13,3’ü “65 Yaş ve üzeri” olduğu görülmüştür. Ayrıca Tacize maruz kalan kadınların %86,4’ü “Yaşı Bilinmiyor”, %4,5’i “18-24 Yaş”, %4,5’i “25-34 Yaş”, %4,5’i “35-44 Yaş” aralığında olduğu görülmektedir.
Şiddete maruz kalan kadınların “Yakınlık Derecesi ile Yaş Aralığı” karşılaştırmasına baktığımızda; 0-17 Yaş aralığındaki çocukların %14,8’i “Babası”, %7,4’ü “Öğretmeni”, %3,7’si “Dedesi”, %3,7’si “Nişanlısı”, %3,7’si “Dayısı”; 18-24 Yaş aralığındaki kadınların %15,2’si “Eşi”, %9,1’i “Sevgilisi”, %6,1’i “Arkadaşı”, %6,1’i “Nişanlısı”, %3’ü “Doktoru”, %3’ü “Eski Sevgili”, %3’ü “Babası”;
25-34 Yaş aralığındaki kadınların %34’ü “Eşi”, %7,5’i “Sevgilisi”, %5,7’si “Eski Nişanlısı”, %5,7’si “Eski Eşi”, %3,8’i “Eski Sevgilisi”, %1,9’u “Kardeşi”;
35-44 Yaş aralığındaki kadınların %40,5’i “Eşi”, %11,9’u “Sevgilisi”, %4,8’i “Eski Sevgilisi”, %4,8’i “Oğlu”, %2,4’ü “Eski Eşi”, %2,4’ü “İş Arkadaşı”;
45-54 Yaş aralığındaki kadınların %38,9’u “Eşi”, %11,1’i “Sevgili”, %5,6’sı “Damadı”, %5,6’sı “Kardeşi”, %5,6’sı “Oğlu”;
55-64 Yaş aralığındaki kadınların %40’ı “Eşi”, %10’u “Oğlu”, %10’u “Damadı”, %10’u “Kayını”;
65 Yaş ve üzeri kadınların %76,9’u “Yaşı Bilinmiyor” ve %23,1’i ise “Eşi” tarafından şiddete maruz kaldığı görülmektedir.